De herfstwandeling 2015

Wandeling in en om Thorhem (Doorn)

Wikipedia over Doorn:

~~~

"In een document uit de periode 885-896 wordt de nederzetting "Thorhem" genoemd, woonplaats van dondergod Thor (Groenedijk, 2000). Vikingen gelegerd bij Dorestad, het huidige Wijk bij Duurstede, noemden de plaats zo omdat de dondergod er vereerd zou worden. Inderdaad wijzen archeologische opgravingen in een heideveldje op het noordelijk van Doorn gelegen landgoed Hoog Moersbergen op resten van een heidense offerplaats."

~~~

Doorn en omgeving was de plek waar dit jaar op zaterdag 24 oktober de herfstwandeling van NH plaatsvond.

Elvar was de organisator van ons cultuur- en natuursnuif wandeluitje. We hadden een heerlijk herfstzonnetje, een prachtige lommerrijke omgeving en een geïnspireerde wandelbegeleider (Elvar), die zijn wandeling tot in de puntjes voorbereid had, en vol overgave vertelde over de geschiedenis van zijn woonomgeving.

De heidense horde bestond dit keer uit 18 mannen en vrouwen, een kindje en 2 honden. De wandelaars waren: Elvar, Wagenaar, Axnot, Vincent, Hrod, Gerard, Boppo, Ingeborg, Roy, Elisabeth, Arnissa, Arianne en Barbarossa en hun kleine man, Esther, Gijsbrecht, Thornack, Anne en Bernhard. Barbarossa en Arianne waren niet te benijden, hun kleine kerel kon nog niet de volledige vijftien kilometer wandelen, en moest dus in een buggy door het rulle zand voort geduwd worden! Petje af voor het volbrengen van dat heidens karwei.

Startpunt van onze wandeling was het oude Maartenskerkje in het centrum van Doorn. Tijdstip 11:00 uur. Naast het kerkje staat trouwens het standbeeld van de Friese schrijver Simon Vestdijk, die in 1939 in Doorn was gaan wonen. Van Vestdijk is ook de uitspraak „Zonder Donar en de keizer zou Doorn er nu niet meer zijn". Elvar zou later voor het 'kasteeltje' van keizer Wilhelm enkele bladzijden uit het werkje van Vestdijk (Het dorp van de Donder) voordragen.
Aan de buitenzijde van het kerkje uit 1180 is een van de mooiste 'noormannenpoortjes' van Nederland te zien. Bijzonder zijn de twee nissen links en rechts van het dichtgemetselde poortje, en de rode sluitsteen boven de poort met de ruitvormige symboliek (zie plaatje onder).

Naast de kerk is overigens een kolossaal groot modern gebouw neergezet waar wekelijks het feest van de democratie gevierd wordt: het gemeentehuis. Onbegrijpelijk dat in het historische centrum van dit kleine dorpje dit moderne moloch neergezet is! Onze reisleider had geregeld dat de deur van het kerkje van het slot was, waardoor we ook de binnenkant van het kerkje konden bekijken. In het mooie, nu protestantse, hallevormige gebouwtje was niet zoveel middeleeuws meer te zien. Het doopvont leek mij een replica. Enkele brokstukken van oude grafplaten lagen nog in de vloer gemetseld. Helaas bleef de toren voor ons gesloten, en wij vervolgden onze wandeling naar Huis Doorn en het park.

Onder de keizerskroon lopen we het landgoed van de keizer Wilhelm II op. De afgezette Duitse keizer woonde er van 1920 tot zijn dood in 1941. We staan even stil bij de kapel, lopen langs het poortgebouw naar de rozentuin. Een prachtige plek, waar volgens Elvar nooit een kip komt. We bezichten het pprachtige Huis Doorn,

en lopen langs het mausoleum waar de keizer opgebaard ligt. Door een raam kun je de kist zien staan. We lopen verder door het park en komen langs de oude ijskelder van Huis Doorn, waar tegenwoordig de vleermuizen van hun dagrust genieten. Daarna steken we de Dorpsstraat over want we willen via de Drift naar het bos waar in een halve maanvorm een groep grafheuvels liggen. Dit is een bijzondere plek waar op een heuvelachtig terrein, tussen oude beukenbomen een rij grafheuvels ligt. Bij een stokoude afgeknapte beuk, die vol 'Elvarbankjes' zit houden we even pauze en praatjes.

Erg mooi. Daarna lopen we via het landgoed Het Heihuis (een prachtige Beukenlaan) naar de Maarnse Zanderij.

De Zanderij is een plek met een bijzondere geschiedenis. Vlak langs de snelweg A12 ligt een grote zandwinput die te bereiken is door een bijzonder lange en steile trap naar beneden te lopen. Een ideale plek voor hardlopers om hun 'gluteus maximus' te trainer, maar wat minder als je met een kinderwagen naar beneden moet lopen. De Maarnse Zanderij is letterlijk een gegraven litteken in de Utrechtse heuvelrug. Het is nu een aardkundig monument, maar aan het begin van de vorige was de zandafgraving een bedrijvigheid van vanjewelste. Zo'n 300 arbeiders een sleuf van 20 meter diep door de heuvelrug zodat er een spoorlijn van het Westen van Nederland naar Duitsland getrokken kon worden. Daarnaast was nog heel veel zand nodig als bedding voor spoorlijnen door de lager gelegen veengebieden in Nederland. Tussen 1902 en 1932 ontstond op deze plek een reusachtig rangeerterrein voor treinen (het zand werd toen met de trein vervoerd). Bij de afgraving van de heuvelrug, die in de ijstijd gevormd werd, kwamen ontzettend veel zwerfkeien te voorschijn. Naast een zandwinning werd het ook een dumpplek voor afgewerkte olie en ander troep. Tot slot kwamen er hoogspanningsmasten in de zanderij te staan.

Als je nu op de plek loopt, langs het kraakheldere water van de zandwinplas en de opgeschoten frisse boompjes, vermoedt niet dat hier ooit een industriële gifplek van vanjewelste lag. Het spoor is verdwenen, de gifgrond is afgegraven en is in folie ingepakt, het enige dat de idylle verstoord is het langsrazende verkeer van de A12 en de hoogspanningsmasten. Wij liepen dus de bijzonder steile trap af naar de zandwinput. Op deze plek, die voor tien jaar geleden nog een zandvlakte was, laat men de natuur haar gang gaan. Het is mooi om te zien hoe snel de berkjes en eiken de hoogte in schieten. De herfstkleuren van dit struweel en de achterliggende bosranden waren werkelijk fantastisch. In het midden van de zandwinplas ligt het "Zwerfsteneneiland van Maarn". Dit geologische monument is het levenswerk van o.a. de Maarnse kunstenaar en spiritualist Peter Enter. Elvar heeft een rondleiding geregeld door deze bevlogen mysticus. Op het eiland dat volgens Peter Enter een bijzondere krachtplek vanwege aardse energievelden is, heeft hij 800 zwerfstenen in de vorm van het kompasroos gerangschikt. In een vlak ligt het graniet, in een andere het zandsteen, op nog een andere omzettingsgesteente, en tot slot 'fluviatiele keien' zie met de rivieren uit het zuiden aangevoerd zijn.

Heel bijzonder hoe een kleine groep bijzonder gemotiveerde mensen (vrienden van het Zwerfsteneneiland) zoveel mensen en middelen in beweging kan zetten om dit te realiseren. Op aandringen van Wagenaar maakten we nog een mooie groepsfoto bij de betonnen resten van de draaischijf voor treinen.

Onze route vervolgde zich daarna via Stameren weer door de bossen. Hier had Elvar ons een plek willen laten zien waarvan hij vermoedt dat het een heidense offerplek was. Helaas dwingt de klok hem moeilijke beslissingen te maken, en we lopen verder. We lopen wel over een prachtig heideveld waar een heel bijzonder sfeer hangt, en langs Huis Stameren, dat ook wel 'Waai en Braai' genoemd wordt. Te mooi om geen foto te nemen.

Onze tocht vervolgt zich langs het prachtige Maarten Maartenshuis, waar toevallig ook Arianne, Barbarossa en hun kleintje een kamer voor de nacht geboekt hebben. Daarna spoedde onze tocht zich voort richting stenentafel in de prachtige Kaapse bossen. Op een heuvel begroeid met prachtige beuken ligt bovenop een blok een oude molensteen. Oude Doornse inboorlingen hebben Elvar verteld, als er ergens een heidense offerplek geweest moet zijn, dan is het bij de stenentafel.

Dat moet wel, gezien de ligging en de vorm van het landschap. We slaan weer een stuk van de geplande route over, en komen rond vijven aan bij bosrestaurant Sandenburg. Daar heeft Elvar een uitgelezen locatie voor ons gereserveerd: de oude gelagkamer! In deze prachtige voorkamer kwam vroeger de adel bijeen na hun jachtpartij. Eindelijk kon ik het welverdiende eerste slokje Brand bier nemen. In de gelagkamer hielden Axnot en ik (Boppo) een praatje. Ik vertelde over de vorderingen van de vertaling van het boek "Die geistige Welt der Germanen van Jan de Vries, over de bijzondere ring met runen uit het Zweedse Forsa, die op de deur van een heidens heiligdom (Vi) gezeten heeft, en over onze verhalenwedstrijd tijden het joelfeest. Axnot hield een voordracht over een van de heidense draagbalken de rite/het offer.

Gezelligheid kent geen tijd, en voor we het wisten moesten we van onze reisleider weer verder. We moesten nog een stevig eind wandelen langs lommerrijke landwegen richting de Brasserie Rodenstein in Doorn waar we onze avondmaaltijd zouden nuttigen. In geanimeerd gesprek raakten Gerard en ik achterop, namen een verkeerde afslag, en de rest van onze groep was uit het zicht verdwenen. Daar sta je dan in de inmiddels donker geworden bossen rondom Doorn. Gelukkig zijn wij beiden gezegend met een onwaarschijnlijk goed richtingsgevoel, en zonder veel problemen beenden we rechtstreeks naar onze avondmaaltijd. De avondmaaltijd was heerlijk drie gangen menu. Er was keuze uit vis of steak.

Heerlijk eten en geanimeerde gesprekken volgden nog tot lang in de nacht. En toen ik om tien uur weer in de auto zat, prees ik mezelf gelukkig dat ik zo'n fijne groep heidenen ken waar ik enkele keren per jaar iets bijzonders mee mag ondernemen.

Heidensche groet Boppo